เวลาเม้าท์มอยกันกับเพื่อนต่างชาติ เราอาจจะอยากยกสำนวนไทยขึ้นมาเปรียบเทียบเพื่อให้ได้อรรถรสในการคุย แต่ดันนึกเท่าไหร่ก็นึกไม่ออกว่าสำนวนไทยนี้จะพูดเป็นภาษาอังกฤษอย่างไรดี วันนี้มีสำนวนไทยแปลเป็นภาษาอังกฤษมาให้นำไปใช้พูดกับฝรั่งให้เข้าใจมาฝากกันค่ะ

งมเข็มในมหาสมุทร  

งมเข็มในมหาสมุทร เทียบได้กับสำนวน “Needle in a haystack” (เข็มในกองฟาง) มีความหมายว่า สิ่งที่ยากยิ่งจะหาเจอได้  

Ex. It was like looking for a needle in a haystack. His room is so untidy.
(นี่มันเป็นการงมเข็มในมหาสมุทรเลยนะ ห้องเขารกอย่างกับอะไรดี)

ลูกไม้หล่นไม่ไกลต้น

ลูกไม้หล่นไม่ไกลต้น เทียบได้กับสำนวน “The apple does not fall far from the tree.” (ลูกแอปเปิ้ลตกไม่ไกลจากต้น) มีความหมายว่า พ่อแม่เป็นแบบไหน ลูกก็มักจะเป็นแบบนั้น

Ex.  Her daughter soon showed her own musical talent, proving that the apple doesn’t fall far from the tree.
(ในที่สุดลูกสาวของเธอก็ฉายแววทักษะด้านดนตรี นี่เป็นข้อพิสูจน์ว่าลูกไม้หล่นไม่ไกลต้น)

ไก่งามเพราะขน คนงามเพราะแต่ง

ไก่งามเพราะขน คนงามเพราะแต่ง เทียบได้กับสำนวน  “Fine feathers make a fine bird.” (ขนที่สวยงามทำให้นกสวยงามไปด้วย ) หมายถึง การแต่งเนื้อแต่งตัว คนจะสวยจะหล่อได้ก็ต้องปรุงแต่งด้วยเสื้อผ้า เครื่องสำอาง เครื่องประดับต่าง ๆ

Ex. You look really good when you wear a suit. Fine feathers make a fine bird.
(คุณดูดีจริง ๆ เวลาสวมสูท เค้าถึงว่า ไก่งามเพราะขน คนงามเพราะแต่ง)

งานเลี้ยงต้องมีวันเลิกรา

งานเลี้ยงต้องมีวันเลิกรา เทียบได้กับสำนวน “All good things must come to an end.” มีความหมายว่า มีพบก็มีจาก ความสุขเป็นของชั่วคราว

Ex. All good things must come to an end. At least we’ll always have the good memory!
(งานเลี้ยงย่อมมีวันเลิกรา แต่อย่างน้อย เราก็มีความทรงจำดี ๆ ให้กันเสมอ)

ปากปราศรัย น้ำใจเชือดคอ

ปากปราศรัย น้ำใจเชือดคอ เทียบได้กับสำนวน “A honey tongue, but a heart of gall.” (ลิ้นหรือการพูดจาหวานปานน้ำผึ้ง แต่หัวใจขมเป็นน้ำดี) หมายถึง คนที่พูดจาดี แต่คิดร้ายอยู่ในใจ

Ex. Don’t believe anything she says. She has a honey tongue, but a heart of gall.
(อย่าไปเชื่อที่เธอพูดอะไรเชียวล่ะ คนนี้เป็นคนปากปราศรัย น้ำใจเชือดคอ)

ผ้าขี้ริ้วห่อทอง

ผ้าขี้ริ้วห่อทอง เทียบได้กับสำนวน  “You can’t judge a book by its cover.” (อย่าตัดสินหนังสือจากหน้าปก) มีความหมายว่า อย่าด่วนตัดสินคนจากภายนอก

Ex. Although the customer did not look like a rich man, but you can’t judge a book by its cover.
(ถึงแม้ว่าลูกค้าดูไม่ค่อยมีเงินเท่าไหร่เลย แต่เค้าอาจจะเป็นผ้าขี้ริ้วห่อทองก็ได้)

ไม่มีมูลฝอย หมาไม่ขี้

ไม่มีมูลฝอย หมาไม่ขี้ เทียบได้กับสำนวน  “There’s no smoke without fire.” (ไม่มีควันไหนที่ปราศจากไฟ) มีความหมายว่า หากไม่มีเหตุ ย่อมไม่มีผล มักใช้กับการพูดถึงคนอื่นในแง่ร้าย  

Ex. She says the accusations are not true, but there’s no smoke without fire.
(เธอบอกว่าข้อกล่าวหานั้นไม่เป็นความจริง แต่เรื่องอย่างนี้ไม่มีมูลฝอย หมาไม่ขี้นะ)

มาก่อนได้ก่อน

มาก่อนได้ก่อน เทียบได้กับสำนวน  “The early bird gets the worm.” (นกที่ตื่นแต่เช้าจะได้กินหนอน) หมายถึงของที่มีจำนวนจำกัด คนที่กระตือรือร้นมาก่อนใคร ย่อมมีสิทธิ์ได้ของดี ๆ ก่อนคนที่มาทีหลัง

Ex. Our Early-Bird discounts will be ending on 10 November.
(การลดราคาแบบมาก่อนมีสิทธิ์ก่อน จะหมดเขตในวันที่ 10 พฤศจิกายน)

แมวไม่อยู่หนูร่าเริง

แมวไม่อยู่หนูร่าเริง เทียบได้กับสำนวน “While the cat’s away, the mice will play.” (ขณะแมวไม่อยู่ หนูก็จะเล่น) หมายถึง เวลาที่ผู้ใหญ่หรือผู้มีอำนาจไม่อยู่ ผู้น้อยหรือเด็กจะทำตัวตามสบาย เล่นกันสนุกสนานเต็มที่

Ex. As soon as their parents left, the children invited their friends to play. While the cat’s away, the mice will play.
(ทันทีที่พ่อแม่ออกจากบ้านไป เด็ก ๆ ก็ชวนเพื่อนมาเล่นกัน แมวไม่อยู่หนูร่าเริง)

ยิงปืนนัดเดียวได้นกสองตัว

ยิงปืนนัดเดียวได้นกสองตัว เทียบได้กับสำนวน “Kill two birds with one stone.” (ฆ่านกสองตัวด้วยหินก้อนเดียว) มีความหมายว่า การกระทำที่คุ้มค่า ลงแรงน้อยแต่ได้ผลมาก

Ex. I have to go to the bank, and on the way back, I’ll pick up the groceries also, killing two birds with one stone.
(ฉันต้องไปธนาคาร และในขากลับจะแวะซื้อของกินของใช้ด้วยเลย แบบนี้ยิงปืนนัดเดียวได้นกสองตัว)

เป็นอย่างไรบ้างคะ กับสำนวนที่เอามาฝากวันนี้ หลายสำนวนของบ้านเราก็แปลตรง ๆ ได้ใกล้เคียงกับของฝรั่งอยู่เหมือนกัน ไม่ยากเลยใช่ไหมคะ หมั่นทบทวนนะคะจะได้จำได้ ลาไปก่อน สวัสดีค่ะ

“ลูกไม้หล่นไม่ไกลต้น’’

ความหมาย

ลูกที่เหมือนพ่อแม่

รูปคำ

สำนวนอังกฤษ นามวลี; สำนวนไทย ประโยค

ตัวอย่าง

Nicholas Whitlam, son of the Australian Pre­mier, is not a chip off the old block. His father…boycotts Britain’s honours system…. But Nick, 27, loves Britain….

(Daily Mirror 1 Dec 73)

พ่อเป็นวิศวกรไฟฟ้า ลูกชายก็สนใจประดิษฐ์ของเล่นต่างๆ ที่ใช้กำลังไฟฟ้า ช่างเป็นลูกไม้ที่หล่นไม่ไกลต้นเลย

คำอธิบาย

สำนวนอังกฤษ “a chip off the old block’’ คำ ‘chip’ หมายถึง ไม้ชิ้นเล็กๆ ซึ่งตัดจากไม้ชิ้นใหญ่ คือ ‘block’ ฉะนั้นไม้ชิ้นเล็กนั้นย่อมจะมีลักษณะ หรือคุณภาพ เหมือนไม้ชิ้นใหญ่ที่ถูกตัด เมื่อเป็นสำนวนเปรียบกับคน หมายถึงลูกที่เหมือนพ่อแม่ โดยเฉพาะอย่างยิ่งลูกชายที่มีรูปร่างหน้าตา หรือ อุปนิสัยใจคอเหมือนพ่อ

สำนวนไทยที่มีความหมายคล้ายคลึงกับ “a chip off the old block” คือ “ลูกไม้หล่นไม่ไกลต้น” สำนวนนี้เปรียบกับต้นไม้ คือต้นอะไรย่อมจะออกลูกชนิดนั้น และลูกไม้นั้นเมื่อเอาไปปลูกใหม่ จะเติบโตขึ้นเป็นต้นชนิดนั้นๆ อีก เมื่อเปรียบกับคน หมายถึงลูกที่ไม่ต่างไปจากพ่อแม่ สำนวนนี้มิได้เจาะจงว่า จะต้องเป็นลูกชายเหมือนพ่อ ดังที่ใช้ในสำนวนอังกฤษ อย่างไรก็ตาม ถ้าจะพูดถึงลูกสาวที่เหมือนแม่ก็จะใช้สำนวน “ดูช้างให้ดูหาง ดูนางให้ดูแม่” หรือ “ดูวัว ให้ดูหาง ดูนางให้ดูแม่” ช้างหรือวัวจะดีไม่ดีให้ดูที่หาง ช้างที่มีลักษณะดีจะมีขนสีขาวที่ปลายหาง วัวที่มีลักษณะดี ขนปลายหางจะเป็นพู่เหมือนรูปใบโพธิ์ ผู้หญิงจะมีกิริยามารยาท หรือความประพฤติดีเลวอย่างไรก็ให้ดูที่แม่ของผู้หญิงคนนั้น เพราะลูกสาวย่อมเหมือนแม่ สุนทรภู่เขียนไว้ในหนังสือ พระอภัยมณี ว่า

“จะดูวัวชั่วดีก็ที่หาง

จะดูนางดูแม่เหมือนแลเห็น

ถึงลูกยางห่างต้นหล่นกระเด็น

ก็จะเป็นเช่นเหล่าตามเผ่าพันธุ์”

สำนวนไทยอีกสำนวนหนื่งที่มีความหมายทำนองเดียวกันนี้ คือ “เชื้อไม่ทิ้งแถว” สำนวนนี้ใช้กันแพร่หลาย ใช้ทั้งทางดีและไม่ดี ทั้งผู้หญิงและผู้ชาย หมายความว่า บรรพบุรุษต้นวงศ์ตระกูลเป็นอย่างไร เชื้อสายสืบมาก็เป็นอย่างนั้น เช่น พ่อแม่เป็นคนดี ทำบุญทำทานอยู่เสมอ ลูกๆ ก็เช่นกันมักช่วยเหลือผู้ตกทุกข์ได้ยาก เชื้อไม่ทิ้งแถวเลย พ่อเป็นนักเลงโต ลูกเป็นอันธพาล เชื้อช่างไม่ทิ้งแถว

(Visited 3,778 times, 1 visits today)