[Update] ความรักคืออะไร? คำถามต่อความปรารถนาเพื่อให้คุณเข้าใจตัวเอง เข้าใจคนรัก และเข้าใจสังคม – THE STANDARD | ความ รัก กับ ระยะ ทาง – NATAVIGUIDES

“ฉันรักเธอนะ”

 

หลายๆ ครั้งที่เราได้ยินประโยคนี้จากปากของคนรัก ตั้งแต่คนก่อนหน้าที่เลิกรากันไปแล้ว หรือคนปัจจุบันที่ยังเดินไถรถเข็นซื้อของเข้าบ้านที่ฟู้ดแลนด์อยู่ด้วยกันทุกสุดสัปดาห์ ประโยคนั้นเขาเคยบอกเรายามที่เรายิ้มให้กันขณะนั่งฟังเพลงที่เราทั้งสองต่างชอบ เขาบอกเราขณะที่เรากำลังดึงผ้าห่มขึ้นคลุมตัวเพื่อเตรียมตัวนอน หรือแม้แต่บอกในห้วงที่เรากำลังกอดก่ายร่วมรักอย่างดูดดื่มอยู่บนโซฟาที่เพิ่งซื้อมาใหม่ ฟังบ่อยๆ มันก็คงรู้สึกชื่นใจดี เพราะประโยคเหล่านั้นอาจทำให้คนฟังรู้สึกมั่นใจในความรัก และเป็นการรีเช็กความรู้สึกตัวเองอยู่เสมอ แต่ทีนี้คำถามคือ เวลาที่ใครสักคนบอกรักคุณ หรือคุณบอกรักใครสักคน ไอ้ความรักที่ว่านั้นมันหมายความว่าอะไร ในเมื่อใครๆ ก็ต่างมี ‘ความรัก’ ในแบบของตัวเองกันทั้งนั้น

 

แม้แต่คนที่มีคู่แล้ว คนที่แต่งงานกันมาร่วมสิบปี หรือคนโสดที่ยังไม่มีใคร หรือไม่ต้องการให้ใครเข้ามาพัวพันในชีวิต ทุกคนต่างนิยามคำว่า ‘ความรัก’ แตกต่างกันไป ตามแต่ประสบการณ์ของแต่ละคน บางทีเราอาจคิดว่าความรักคือเรื่องของความโรแมนติกล้วนๆ ในแบบที่คุณจะอยู่กินกันไปตราบสิ้นฟ้าดินสลาย บางคนบอกว่าความรักคือการได้ทำอะไรให้ใครสักคนอย่างเต็มใจ หรือบางคนอาจบอกว่าความรักคือการมอบเซ็กซ์ที่น่าประทับใจให้กับคู่รักของเขา ซึ่งล้วนไม่มีถูกผิด นี่ยังไม่รวมถึงเรื่องรักที่ผิดศีลธรรม แอบชอบแฟนเพื่อน หรือการแอบคบซ้อนต่างๆ อีก หากเราลองมองลึกลงไปอีกสักหน่อย เราจะพบว่าความรักคือแรงขับเคลื่อนหนึ่งที่วิเศษ น่าค้นหา และไม่ถนอมความรู้สึกของมนุษย์สักเท่าไรอยู่ในที

 

หากเราใช้แว่นตาของนักมานุษยวิทยามองลงมาในเรื่องความรัก จะพบว่ามีแง่มุมหลากหลายที่น่าสนใจ มีนักคิดหลายคนได้ทำการศึกษารูปแบบและแรงขับเคลื่อนของความรักเหล่านี้ไว้มากมาย ซึ่งหลายเหตุผลของความรักสามารถอธิบายปรากฏการณ์บางอย่างที่เกี่ยวข้องกับความสัมพันธ์ของคนยุคนี้ได้ เราอยากหยิบยกขึ้นมาอธิบายง่ายๆ สองรูปแบบ นั่นคือความรักด้วยแรงปรารถนา และความรักโรแมนติก

 

via GIPHY

 

รักโรแมนติก ชีวิตคือความหอมหวาน

หากคุณเป็นแฟนหนังรักโรแมนติกชื่อดังทั้ง หรืออื่นๆ ที่มีอยู่เกลื่อนกลาด คุณมักได้พบเห็นสถานการณ์ของความรักบางอย่างที่น่าดูชม แช่มชื่น และดูน่ารัก และถูกจดจำว่าสิ่งเหล่านั้นเรียกว่า ‘ความรัก’ อย่างเช่น การเดินจับมือกัน การโอบกอด จูบที่ยาวนานและแสนหวาน การเขียนจดหมายหากันในวันที่อยู่ไกลกัน หรือการเซอร์ไพรส์คนรักด้วยวิธีการต่างๆ ความรักรูปแบบนี้คือการพาเรื่องราวของ ‘คนสองคน’ ให้กลายเป็นแค่เรื่องของพวกเขา ไม่ติดอยู่ในกรอบของสังคม ไม่เดินตามใคร และเป็นความรักที่อยู่ในโลกอุดมคติ

 

ความโรแมนซ์ (Romance) นี้เกิดขึ้นในพื้นที่จำกัดของความรัก หมายถึงเกิดขึ้นกับคู่รักคู่หนึ่งเท่านั้น ความรักแบบโรแมนติกนี้ได้สร้างโลกส่วนตัวขึ้นมา และศูนย์กลางของโลกคือคนที่อยู่ในความสัมพันธ์นั้น ซึ่งล้วนหลุดออกไปจากสังคม หรือไม่ขึ้นอยู่กับสังคมภายนอก และความแตกต่างระหว่างรักโรแมนติกกับความรักด้วยแรงปรารถนานั้นคือ การไม่หยิบโยงเอาเรื่องความใคร่และเซ็กซ์เข้ามาเกี่ยวข้อง หรือไม่นำมาเป็นปัจจัยหลักของความสัมพันธ์ ซึ่งความรักแบบนี้ยังมองนอกเหนือจากความสัมพันธ์ของคนสองคนไปอีก คือการมองหาข้อดีข้อเด่น ข้อเสียข้อบกพร่องของอีกฝ่าย การรับรู้และเข้าใจนิสัยซึ่งกันและกัน การที่มนุษย์พยายามสร้างบุคลิกภาพให้ดูดีอยู่เสมอเพื่อให้ได้รับความสนใจ ใส่ใจ และน่าคบหา หรืออาจต่อยอดไปถึงการสร้างครอบครัวในอนาคต ล้วนเป็นรักในแบบอุดมคติที่เราเข้าใจตรงกัน

 

ในปัจจุบันต้องยอมรับว่าโซเชียลมีเดียส่งผลต่อรูปแบบของแนวคิด ‘รักโรแมนติก’ อยู่พอสมควร เช่นการที่เราได้เห็นผู้คนต่างอัพโหลดรูปภาพคู่กันเพื่อเป็นการบ่งบอกถึงความรักที่พวกเขามีให้ต่อกัน กลับกลายเป็นกิจกรรมหนึ่งที่เกิดขึ้นในวันวาเลนไทน์ หรือวันครบรอบของพวกเขา ซึ่งนับเป็นสิ่งที่โซเชียลมีเดียได้ทำให้ความรักที่เคยเป็นเรื่องของคนสองคน เติบใหญ่กลายเป็นเรื่องที่ฉันรู้ เธอรู้ โลกรู้ขึ้นมา และเมื่อยิ่งเกิดกิจกรรมแบบนี้จนกลายเป็นปกติ เราจึงพบเห็นการกระทำของคู่รักบางคู่ที่ตั้งคำถามว่า ‘ทำไมแฟนฉันไม่ลงรูปฉันในโซเชียลมีเดียของเขาเลย’ กลายเป็นเรื่องน่าหงุดหงิดใจของมนุษย์แฟนหลายคน เพราะแท้จริงแล้วความรักที่ว่าโรแมนติกหนักหนาอาจไม่ใช่การบ่งบอกให้โลกรู้เสมอไป เพราะมันเป็นเรื่องของคนสองคนจริงๆ นอกจากว่าคุณอยากจะเก็บโมเมนต์ดีๆ ของพวกคุณไว้เชยชม

 

via GIPHY

 

รักที่โชติช่วง ความปรารถนาอันร้อนเร่า

ถ้าเป็นรายการ พี่อ้อยพี่ฉอดคงบอกให้คุณ ‘ทุกคน’ ที่กำลังมีความรักแบบผิดประเพณีเช่นนี้ให้หยุดเสีย เพื่อไม่เป็นการทำร้ายความรู้สึกและศักดิ์ศรีของตัวเอง ในรูปแบบความรักนี้ คุณจะพบว่ามันคือความรักที่ไม่สนความถูกต้อง ไม่มีการยั้งคิดชั่งใจ ซึ่งเราเรียกความรักเช่นนี้ว่า ‘ความรักด้วยแรงปรารถนา’ หรือ Passionate Love ซึ่งเป็นปรากฏการณ์สากลที่เกิดขึ้นได้ทั่วโลก และเป็นความรักในแบบที่เราๆ อาจเคยรู้สึก

 

ความรักด้วยแรงปรารถนานี้จะเป็นสิ่งที่ผูกพันความรู้สึกและแรงปรารถนาทางเพศรวมกันไว้ เป็นความรักอันแรงกล้า ฉีกกฎเกณฑ์และความถูกต้อง มุทะลุ และมีมิติของ ‘ความลุ่มหลง’ มากกว่าความรักในรูปแบบอื่นๆ ยกตัวอย่างเช่น คุณรู้สึกว่าคุณรักคนคนนี้มากเหลือเกิน จนคุณอยากจะใช้ชีวิตอยู่กับเขาไปตลอดชีวิต ทั้งๆ ที่ในความเป็นจริงแล้ว เขาหรือคุณอาจจะมีใครสักคนอยู่เคียงข้างอยู่แล้ว และคุณพร้อมจะทำผิดอย่างไม่แคร์หน้าอินทร์หน้าพรหม นั่นแหละคือความรักที่เกิดขึ้นจากความปรารถนาอันแรงกล้า ที่มันพร้อมจะเผาผลาญแผดเผาให้ชีวิตเร่าร้อนด้วยรูปแบบความรักที่ผิดไปจากประเพณี ไม่ได้อยู่ในกรอบศีลธรรมอันดีงาม หรือแม้แต่สร้างปัญหาให้กับคุณก็ตาม ซึ่งอาจเหมารวมไปถึงความรักต่างชนชั้น ต่างสถานะทางสังคม หรือความรักที่เกิดขึ้นระหว่างเพศเดียวกันในสังคมที่ยังไม่ยอมรับก็ย่อมได้

 

คุณอาจไม่ได้เกิดมาเพื่อมีชีวิตอยู่เป็นคู่ชื่นกับคนใดคนหนึ่ง หรืออาจจะมีความรักที่ใช้ความปรารถนาเป็นแรงขับเคลื่อนไปตลอดชีวิตก็ได้ แต่สิ่งหนึ่งที่เราอยากให้เข้าใจในเรื่องความรักที่ว่าด้วยความปรารถนาอันร้อนแรงนี้เป็นเรื่องที่ห้ามกันไม่ได้ ทั้งในแง่ของความถูกต้อง หรือความรู้สึก ในกรณีที่เป็นความรักแบบคบซ้อน หรือแอบคบกัน ว่าอาจต้องลองเดินถอยหลังออกมาสักก้าวสองก้าวเพื่อมองความรักในมุมมองกว้างๆ ว่า แท้จริงแล้ว คุณ ‘รัก’ เขาจริงๆ หรือเปล่า หรือเป็นเพียงแค่ ‘ความลุ่มหลง’ นอกเหนือจากเซ็กซ์ที่ยอดเยี่ยม หรือกิจกรรมแบบที่คนรักกันเขาทำ

 

โปรดตั้งคำถามตัวโตๆ ว่า คุณมีความต้องการมากแค่ไหนที่จะใช้ชีวิตร่วมกับเขาจริงหรือ? หากได้คำตอบแล้ว ก็อยู่ที่คุณจะรับมือกับเรื่องราวที่เกิดขึ้น คุณอาจลุ่มหลงในตัวเขา แต่รักอีกคนหนึ่ง หรือทั้งรักทั้งหลงเขาโดยไม่ลืมหูลืมตา แต่ไม่ควรลืมว่าในความขบถที่สร้างขึ้น อาจยังมีตัวแปรที่ต้องรองรับความรู้สึกเช่นกัน

 

ความรักที่รู้จักเป็นอย่างไร และท้ายที่สุดความรักครั้งนี้จะเป็นอย่างไร ก็ล้วนแต่ความต้องการและความปรารถนาของแต่ละคน แต่เราเพียงแค่อยากให้ได้เข้าใจว่าความรักไม่เคยเป็นเรื่องถูกหรือเรื่องผิดเสมอไป หากแต่เป็นเรื่องของความรู้สึกที่ไม่อาจคาดเดา และหาบทสรุปแบบเบ็ดเสร็จไม่ได้อย่างแท้จริง

 

พิสูจน์อักษร: พรนภัส ชำนาญค้า

อ้างอิง:

• รักโรแมนติกในมุมมองสังคมวิทยาและมานุษยวิทยา โดย ผศ.ดร.ปิ่นแก้ว เหลืองอร่ามศรี ภาควิชาสังคมวิทยาและมานุษยวิทยา คณะสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่

• ม(า)นุษย์โรแมนติค โดย ธเนศ วงศ์ยานนาวา

• www.verywellmind.com/what-is-love-2795343

• www.mindthatego.com/myth-of-romantic-love

ความรักและระยะห่าง คือสมการสำคัญที่ถูกสอดแทรกเอาไว้ในภาพยนตร์แทบทุกเรื่องของ ชินไค มาโกโตะ ผู้กำกับเจ้าของผลงานที่ทุกคนรู้จักกันดีอย่าง (2016) และ (2019) ในวันนี้เราอยากชวนคุณมาย้อนดูผลงานที่ผ่านมาของเขา ท่องไปในโลกของความรักและระยะห่างที่นำไปสู่การก้าวเดินต่อไปข้างหน้าไปด้วยกัน

 

Voices of a Distant Star (2002)

“เราสองคนอยู่ห่างไกลกันมาก ห่างไกลเหลือเกิน”

 

เรื่องราวความรักที่ต้องห่างไกลของ มิคาโกะ และโนโบรุ นักเรียนมัธยมปลายที่อยู่ในช่วงสงครามอวกาศ ที่มีตัวแปรเป็น ‘ระยะห่าง’ ซึ่งไม่ใช่ระยะทางเพียงแค่หน่วยกิโลเมตร แต่เป็นระยะทางที่ห่างไกลกันระดับหน่วย ‘ปีแสง’ จากเรื่อง 

มิคาโกะและโนบุรุติดต่อกันผ่านข้อความทางโทรศัพท์มือถือ และยิ่งถ้ามิคาโกะออกเดินทางห่างจากโลกไปไกลมากขึ้นเท่าไร ระยะเวลาที่ข้อความจากอวกาศจะส่งไปถึงพื้นโลกก็จะยิ่งมากขึ้นเท่านั้น เมื่อมิคาโกะกดส่งข้อความจากตำแหน่งที่ห่างจากโลก 4 ปีแสง กว่าข้อความจะส่งไปถึงโนบุรุที่อยู่บนโลก เวลาก็ผ่านไป 4 ปีแล้ว

 

 

The Place Promised in Our Early Days (2004)

“ฤดูร้อนครั้งนั้นเป็นช่วงเวลาที่พิเศษมาก”

 

ความรักและระยะห่างในรูปแบบของ ‘โลกคู่ขนาน’ จาก เล่าเรื่องของ ซายูริ, ฮิโรกิ และทาคุยะ เพื่อนสมัยเด็กที่รวมตัวกันสร้างเครื่องบินเพื่อที่จะขึ้นไปดูหอคอยปริศนา เมื่อวันเวลาผ่านไปก็ทำให้พวกเขาต้องแยกย้ายกันไปตามทางของตัวเอง แต่สุดท้าย ‘คำสัญญา’ เรื่องหอคอยปริศนาจะดึงพวกเขากลับมาพบกันอีกครั้ง

 

 

5 Centimeters per Second (2007)

“แม้เราจะส่งข้อความหากันเป็นร้อยพันข้อความ ก็ไม่ทำให้เราขยับเข้ามาใกล้กันแม้แต่เซนติเมตรเดียว”

 

ความรักและระยะห่างที่ไม่ว่าจะใกล้หรือไกล ก็ไม่อาจทำให้หัวใจได้ใกล้กันอย่างที่ฝันไว้จาก   

 

เรื่องราวความรักของ ทาคางิ ที่มีต่อ อาคาริ เพื่อนสนิทในวัยเด็ก ที่ไม่ได้มีแค่ระยะทางที่เป็นอุปสรรค แต่มีความรู้สึกที่ไม่สามารถก้าวข้ามผ่านได้มาเกี่ยวข้อง แต่สุดท้ายเมื่อถึงจุดหนึ่งที่ระยะทางไม่ใช่อุปสรรคอีกต่อไป ก็ได้รู้ว่าเป็นความรู้สึกในใจของทาคางิต่างหากที่สร้าง ‘ระยะทาง’ ระหว่างคนสองคน

 

 

Children Who Chase Lost Voices (2011)

“คนเป็นต่างหากที่สำคัญกว่าคนตาย”

 

ความรักและระยะห่างจาก นั้นพูดถึงความตาย โลกหลังความตาย และการชุบชีวิตคนรักที่ตายจากกันไปแล้ว ผ่านตัวละคร อาสึนะ เด็กหญิงธรรมดาที่ได้พบกับ ชุม ชายหนุ่มปริศนาในวาระสุดท้ายก่อนที่เขาจะตายจากไป เป็นเหตุให้เธอได้ท่องไปในดินแดนอกาธาร์ เพื่อที่จะได้พบกับเขาอีกครั้ง เพราะที่ดินแดนนั้นมีประตูเชื่อมระหว่างโลกความเป็นและความตาย

 

 

The Garden of Words (2013)

“ทุกคืนก่อนเข้านอน ผมเฝ้าแต่หวังว่าพรุ่งนี้เช้าฝนจะตกลงมา”

 

ความรักและระยะห่างที่มาในรูปแบบของ ‘อายุ’ จาก เรื่องราวระหว่าง ทาคาโอะ นักเรียนมัธยมปลายที่มีความฝันอยากทำรองเท้า ซึ่งแม้เส้นทางความฝันของเขาจะไม่ได้ราบรื่นและก้าวไปได้ง่ายสักเท่าไร เช่นเดียวกับ ยูกิโนะ อาจารย์มัธยมปลายกับปัญหาชีวิตที่เหนี่ยวรั้งเธอไว้จนไม่สามารถก้าวต่อไปได้ 

 

การพบกันของทั้งสองคนในเช้าวันฝนตกนั้นได้เปลี่ยนชีวิตของพวกเขาให้ก้าวเดินต่อได้อีกครั้ง

 

 

Your Name (2016)

“ไม่ว่าเธอจะอยู่ที่ไหนก็ตามบนโลกใบนี้ ฉันก็จะตามหาเธอจนเจอ”

 

สมการ ‘ระยางทาง’ ในเรื่อง นั้นออกจะซับซ้อนไปจากเรื่องอื่น เพราะนี่คือระยะทางที่ไม่ใช่แค่ระยะทาง แต่มีเรื่องของ ‘เวลา’ เข้ามาเกี่ยวข้องด้วย 

 

นำเสนอผ่านความรักของ ทาคิ และมิตสึฮะ นักเรียนมัธยมปลายจากต่างสถานที่ที่บังเอิญได้สลับร่างกัน จนวันหนึ่งพวกเขาก็ได้รู้ว่านอกจากต่างสถานที่แล้ว พวกเขายังมาจาก ‘ห้วงเวลา’ ที่ต่างกันอีกด้วย

 

 

Weathering with You (2019)

“ได้โปรดให้พวกเราได้อยู่แบบนี้ตลอดไป ไม่ต้องให้อะไรเราเพิ่ม และอย่าเอาอะไรไปจากเรา”

 

ความรักและระยะห่างที่มาในรูปแบบของมิติลี้ลับจาก เรื่องราวของ โฮดากะ เด็กหนุ่มในชนบทที่เข้าเมืองโตเกียวแบบไม่มีอะไรติดตัวมาเลย และฮินะ ‘สาวฟ้าใส’ ที่มีพลังอธิษฐานให้ท้องฟ้าอันแสนมืดมนหายไป และแทนที่ด้วยแสงอาทิตย์สดใสได้ 

 

แม้การทำลายระยะห่างของพวกเขาทั้งสองจะส่งผลกับคนทั้งโลก แต่การขาดใครไปคนใดคนหนึ่ง หัวใจของพวกเขาก็ไม่ต่างอะไรกับท้องฟ้าสีหม่นยามฝนตก

 

 

พิสูจน์อักษร: ภาสิณี เพิ่มพันธุ์พงศ์