“กลัวว่าเพื่อนจะแบนและตามคนอื่นไม่ทัน” รู้จัก FOMO อาการกังวลว่าเราจะพลาดสิ่งดี ๆ

By: BAO February 16, 2021

เพราะเรามีโซเชียลมีเดีย เราเลยชอบเปรียบเทียบกันและแข่งขันกันมากขึ้น ไม่ว่าจะเป็น ความสัมพันธ์ ความก้าวหน้าในหน้าที่การงาน รวมถึง การใช้ชีวิต ปรากฎการณ์นี้อาจทำให้คนรุ่นใหม่เจอกับอาการ FOMO และไม่สามารถใช้ชีวิตได้อย่างมีความสุขดังเดิมได้ เพราะมันนำมาซึ่งปัญหาด้านความรู้สึกที่หนักหน่วง

FOMO คืออะไร ?

อาการ FOMO มีชื่อเต็ม ๆ ว่า Fear Of Missing Out คือ อาการที่เรากลัวว่าตัวเองจะพลาดโอกาสดี ๆ ที่คนอื่นกำลังเจออยู่ ไม่ว่าจะเป็น กลัวว่าเพื่อนจะไปเฉลิมฉลองกันโดยที่ไม่ชวนเรา หรือ กลัวว่าคนอื่นกำลังทำกิจกรรมสนุก ๆ ร่วมกัน ๆ โดยที่ไม่มีเราอยู่ในนั้น ซึ่งปัญหานี้มักเกิดขึ้นเพราะความอิจฉา และส่งผลให้เรามีความภูมิใจในตัวเอง หรือ self-esteem ต่ำลงด้วย

โซเชียลมีเดียอย่าง Facebook หรือ Instagram ดูจะเป็นตัวการที่ทำให้ปัญหานี้รุนแรงขึ้น เพราะมันทำให้เราเห็นเรื่องราวชีวิตของคนอื่นมากขึ้น และแน่นอนว่ามันก็ทำให้เราเปรียบเทียบกับคนอื่นมากขึ้นเช่นกัน เราอาจเห็นภาพของเพื่อนที่กำลังใช้เวลาดี ๆ ร่วมกันได้ง่ายขึ้น เช่น กำลังปาร์ตี้กันอยู่ หรือ กำลังจะได้เลือนขั้น แต่เรายังนั่งทำงานอยู่ และมองไม่เห็นอนาคตเลย นำไปความรู้สึกว่าตัวเองกำลังขาดอะไรบางอย่างอยู่ หรือ ความกังวลว่าตัวเองกำลังถูกกีดกันออกจากกลุ่ม

อย่างไรก็ตาม FOMO เป็นคอนเซ็ปท์ที่มีมานานแล้วตั้งแต่สมัยโบราณ และเริ่มมีการศึกษาอย่างจริงจังหลังปี 1996 โดย Dr.Dan Herman นักกลยุทธ์การตลาด ทำงานวิจัยที่ค้นพบอาการกลัวพลาด (fear of missing out) ในมนุษย์ และเผยแพร่มันในวารสาร The Journal of Brand Management ปี 2000

Patrick J. McGinnis ได้ทำให้คำว่า FOMO กลายเป็นที่นิยมในปี 2004 โดยเขาได้เขียนถึงมันในบทความที่เผยแพร่ในนิตยสาร The Harbus ของ Harvard Business School บทความความนี้เขาพูดความกลัวที่ส่งผลกระทบต่อการใช้ชีวิตในสังคมโรงเรียน ได้แก่ FOMO และ FoBO ( Fear of a Better Option ) หรือ อาการที่เรากลัวความคิดเห็นที่ดีกว่าตัวเอง

มันส่งผลเสียต่อเราอย่างไรบ้าง

นอกจากจะทำให้เรามองไม่เห็นคุณค่าในตัวเอง และเป็นทุกข์กับชีวิตแล้ว FOMO อาจทำให้เรารู้สึกโดดเดี่ยวเปลี่ยวเหงามากกว่าปกติด้วย อ้างอิงจากงานวิจัยที่เผยแพร่ใน Journal of Social and Personal Relationships ฉบับเดือนธันวาคมปี 2020

งานวิจัยชิ้นนี้ได้ศึกษากลุ่มตัวอย่างจำนวน 419 คน เป็นผู้ชาย 98 คน ส่วนใหญ่เป็นคนขาว และมีช่วงอายุระหว่าง 14 – 47 ปี พวกเขาจะต้องทำแบบทดสอบหลายตัว ไม่ว่าจะเป็น แบบทดสอบวัดระดับ self-compassion (Self-compassion scale) แบบทดสอบวัดการใช้งานโซเชียลมีเดีย (Social media engagement) แบบทดสอบวัดระดับความภาคภูมิใจในตัวเอง (Rosenberg Self-Esteem Scale) รวมถึง แบบสำรวจอาการกลัวพลาดโอกาส (Fear of Missing Out Survey)

ข้อมูลจากงานวิจัยแสดงให้เห็นว่า FOMO เกี่ยวข้องกับ ความโดดเดี่ยว ความภาคภูมิใจในตัวเอง รวมถึง self-compassion ที่ต่ำลงโดยไม่เกี่ยวข้องกับอายุ โดยคนที่มีอาการ FOMO สูงมักจะรู้สึกโดดเดียวเปลี่ยวเหงามากกว่าคนอื่น รวมถึงมองตัวเองแย่ ไม่ค่อยยอมรับในตัวเอง (less self-acceptance) และไม่ค่อยใจดีกับตัวเอง (less self-kindness)

จะก้าวข้ามอาการ FOMO ได้อย่างไร ?

เมื่อคนที่เป็น FOMO ไม่รักตัวเอง ไม่มีความภูมิใจในตัวเอง ไม่ยอมรับในตัวเอง และไม่แคร์ความต้องการของตัวเอง พวกเขาก็จะเป็นทุกข์จากการเปรียบเทียบตัวเองกับคนอื่นตลอดเวลา ดังนั้น ใครที่มีอาการ FOMO อยู่ก็คงต้องเริ่มเปลี่ยนแปลงตัวเองแล้ว ซึ่งอาการ FOMO ที่เราพบบ่อย ได้แก่ อยากทำทุกอย่างและอยากอยู่ในทุกที่ แต่ไม่รู้สึกผูกมัดกับสิ่งที่เราอยากทำหรือสถานที่ที่เราอยากไป ถ้ามีสิ่งที่ดีกว่าเราก็เปลี่ยนได้อย่างง่ายดาย, ดูโซเชียลมีเดียตลอดเวลา ไม่ว่าจะเป็น อีเมล์ เฟสบุ๊ก ทวิตเตอร์ หรือ อินสตราแกรม, รู้สึกแย่เมื่อเราพลาดอะไรบางอย่างไป, ประสบการณ์ใหม่ ๆ ดึงดูดความสนใจเราได้เสมอ และรู้สึกว่าตัวเองไม่สามารถตามคนอื่นทันได้

เบี่ยงเบนความสนใจของเราไปยังเรื่องอื่น

คนที่เป็น FOMO มักโฟกัสไปที่สิ่งตัวเองขาด เกิดอาการอิจฉาสิ่งที่คนอื่นมี ซึ่งส่งผลให้พวกเขาเป็นทุกข์ ถ้าพวกเขาหันมาโฟกัสในสิ่งที่ตัวเองมีจะช่วยให้ทุกอย่างมันดีขึ้นได้ อาจเริ่มจากการกำจัดสิ่งที่ทำให้เรารู้สึกแย่บนโซเชียลมีเดีย ไม่ว่าจะเป็น เพื่อนที่ชอบโอ้อวด หรือ เพจต่าง ๆ ที่ชอบขายฝัน เมื่อสิ่งที่ทำให้เราเกิดอาการ FOMO มีน้อยลงแล้ว เราจะพอใจในสิ่งที่ตัวเองมีอยู่มากขึ้น และมีความสุขกับชีวิตมากขึ้นตามมา

พบปะผู้คน

ถ้าเราเสียเวลาไปกับการไถ่โซเชียลมีเดีย และดูหน้าฟีดของเพื่อน ๆ อาจยิ่งทำให้เราเป็น FOMO และรู้สึกโดดเดี่ยวเปลี่ยวเหงามากขึ้นได้ พยายามเจอกับผู้คนแบบต่อหน้ามากขึ้น และมีความสัมพันธ์กับผู้คนบนโซเชียลมีเดียให้น้อยลง จะช่วยให้เรารู้สึกตัวคนเดียวน้อยลง และไม่รู้สึกว่าตัวเองกำลัง missing-out เพราะเราได้ใช้เวลาร่วมกับคนอื่นจริง ๆ

เรียนรู้ที่จะรักตัวเอง

เวลาเราเปรียบเทียบกับคนอื่น เรามักจะสนใจแต่สิ่งที่คนอื่นมี และสิ่งที่ตัวเองขาด จนไม่สามารถชื่นชมในสิ่งที่ตัวเองมีอยู่ได้ จึงไม่ใช่เรื่องแปลกที่เราจะเป็นทุกข์ ดังนั้น คนที่เป็น FOMO จึงควรฝึกฝนการรักตัวเอง หรือ self-compassion ซึ่งจะช่วยให้พวกเขาเลิกนิสัยชอบเปรียบเทียบตัวเองกับคนอื่นได้ง่ายขึ้น

เลิกคิดว่าเรามีโอกาสเพียงครั้งเดียว

บางเรื่องถ้าเราพลาดไป มันก็ยังมีโอกาสที่เราจะทำมันได้ใหม่ในครั้งหน้า ไม่ว่าจะเป็น การไปเที่ยวต่างจังหวัดกับเพื่อน หรือ การกินเลี้ยงสังสรรค์ต่าง ๆ เพราะฉะนั้น เราไม่จำเป็นต้องกังวลหรือเศร้า ถ้าเราพลาดโอกาสที่จะมีช่วงเวลาดี ๆ แถมบางครั้งเราอาจจะไม่ได้อยากทำเรื่องเหล่านั้นด้วย แต่เราต้องทำ เพราะเราอิจฉาเพื่อน ดังนั้น การพลาดโอกาสนั้นไปก็อาจเป็นเรื่องที่ทำให้เราคิดทบทวนเกี่ยวกับตัวเองมากขึ้น

ที่สำคัญเราต้องอย่าลืมว่า ทุกคนมีข้อจำกัด และไม่สามารถทำได้ทุกเรื่อง เราไม่สามารถไปเจอกับเพื่อนได้ทุกครั้งที่มีการนัด เพราะวันนั้นเราอาจงานยุ่งจนไม่มีเวลาว่าง และยอมรับความเป็นจริง ซึ่งจะช่วยให้เส้นทางชีวิตของเรากลายเป็นเส้นทางแห่งความสุขได้

Appendixs  1 / 2 / 3

พักหลังมานี้เราจะเห็นประเด็นของคนที่ ‘มีเพื่อนเยอะ แต่ไม่มีใครที่พอจะใช้คำว่าสนิทด้วยได้’ ผ่านตากันบ้าง เพราะปัจจุบันความรู้สึกโดดเดี่ยวไม่ได้จำกัดอยู่แค่คนที่มีเพื่อนน้อย ไม่ค่อยเข้าสังคมเท่านั้น แต่ความรู้สึกโดดเดี่ยวสามารถเล่นงานคนที่มีเพื่อนเยอะ ชอบเข้าสังคม ไปไหนก็มีแต่คนรู้จักได้ด้วย 

*คำเตือน บทความนี้อาจจะทำให้คุณรู้สึกโดดเดี่ยวมากขึ้น ควรอ่านอย่างระมัดระวัง  

“What if you had it all but nobody to call?” 
จะเป็นยังไงถ้าคุณมีทุกอย่าง 
แต่กลับไม่มีใครให้โทรหาเลยสักคน

เคยไหมที่ยอมแกล้งไม่เป็นตัวเองเพื่อที่จะได้มีเพื่อน ลองเข้าไปในสังคมที่ไม่คุ้นเคย ออกจาก comfort zone ตามสูตรเพื่อหวังที่จะได้มิตรภาพที่ตัวเองรู้สึกขาด แต่สิ่งที่ได้กลับมาคือจำนวน follower ที่มากขึ้นแต่ไม่ใช่เพื่อนที่ต้องการ ทำให้รู้สึกโดดเดี่ยวตัวคนเดียวไม่ต่างกับคนที่ไม่มีเพื่อน เพราะความรู้สึกที่เหมือนจะมี แต่จริง ๆ กลับไม่มี มันอาจจะทำให้เหงาได้มากกว่าการไม่มีอยู่เลยก็ได้ และอีกมากมายหลายความรู้สึกที่คนมีเพื่อนเยอะแต่ไม่มีเพื่อนสนิท เช่น  

• รู้สึกว่าตัวเองไม่มีความสัมพันธ์ที่พิเศษกับใครเลย  

• มีคนรู้จักมากมาย แต่ไม่มีใครที่รู้สึกสนิทด้วย  

• เวลามีเรื่องทุกข์ใจ ก็ไม่รู้ว่าจะโทรหาใคร คุยกับใคร

• ไม่กล้าใช้คำว่าสนิทกับใคร กลัวจะคิดไปเอง 

• เหนื่อยที่จะเข้าสังคมมากขึ้นเรื่อย ๆ

Cr. IMDb

แต่ก็ไม่มีใครที่จะสามารถบอกได้ครบว่าทำไมคนที่มีเพื่อนเยอะกลับไม่มีเพื่อนสนิทเลย เพราะบางทีเราอาจจะยังไม่เจอคนที่ใช่ (เหมือนหาแฟน) เพราะการที่คนเราจะพัฒนาความสัมพันธ์จนซี้กันได้เนี่ย มันก็ไม่ใช่เรื่องง่ายเหมือนต้มบะหมี่ เพราะบางคนสามารถเป็นเพื่อนกับทุกคนได้แต่จะให้สนิทกับทุกคนเลยคงยาก เหมือนอย่างที่เราเป็นเพื่อนกับทุกคนในห้องแต่เราก็จะสนิทอยู่แค่ไม่กี่คน ส่วนในกรณีนี้คือ เป็นเพื่อนกับทุกคนในห้อง แต่กลับไม่มีเพื่อนสนิทเลยสักคน  

Cr. IMDb

ทำไมบางคนมีเพื่อนเยอะ แต่กลับไม่มีเพื่อนสนิท ?

เฟรนด์ลี่กับทุกคนไปหมด 

คนมีเพื่อนเยอะแน่นอนว่าต้องเป็นคนเฟรนด์ลี่ เข้ากับคนได้หลายกลุ่ม ไปไหนใครก็เรียกเพื่อน แต่เอาเข้าจริงคนที่พอจะเรียกได้ว่าเพื่อนสนิทแทบจะไม่มี เหมือนในเนื้อเพลงของ Taylor Swift ที่ว่า A friend to all is a friend to none หมายความว่า คนที่สามารถเป็นเพื่อนกับทุกคนได้ ก็อาจจะไม่ได้เป็นเพื่อนกับใครเลยสักคน เพราะถ้าให้ความสำคัญกับทุกคนเท่ากันหมด ไม่มีใครที่พิเศษขึ้นมาเลยสักคน ก็อาจแปลได้ว่าคน ๆ นั้นมีเพื่อนนะ แต่ถ้าถามว่าสนิทกับใครก็อาจจะตอบไม่ได้ หรือไม่มีใครนับเป็นเพื่อนจริง ๆ 

ไม่สานต่อความสัมพันธ์ให้ลึกซึ้ง 

มีเพื่อนเยอะแล้ว แต่กลับไม่รู้จักที่จะสานต่อความสัมพันธ์ก็อาจจะทำให้เป็นได้แค่เพื่อน ไม่ได้เลื่อนมาเป็นเพื่อนสนิท เพราะคนเราไม่ได้กลายมาเป็นเพื่อนสนิทกันทันทีที่สบตา นั่งใกล้กันหรือรู้จักชื่อพ่อแม่กัน มันต้องมีสถานการณ์วัดใจ มีการเปิดใจ เจอปัญหาเพื่อที่จะได้เรียนรู้อีกฝ่ายมากขึ้น หากเราพลาดที่จะสานต่อความสัมพันธ์ ทุกคนก็เป็นได้แค่เพื่อนทั่ว ๆ ไปที่เราจะไม่สนิทใจพอที่จะคุยเรื่องยาก ๆ ได้เพราะไม่เคยผ่านอะไรมาด้วยกันเลยยังไงล่ะ  

ไม่ให้ความสำคัญกับเพื่อนมากพอ 

บางทีมันอาจจะมีเพื่อนคนหนึ่งที่แคร์เรามาตลอด แต่เรามองไม่เห็นเอง อาจจะเป็นเพราะว่าเรามีเพื่อนเยอะเลยไม่ได้ให้ความสำคัญกับเพื่อนคนนั้น ถ้าลองมองเห็นความสำคัญของเขา แล้วให้ความสำคัญเขากลับ เขาอาจกลายมาเป็นเพื่อนสนิทของคุณก็ได้ บางคนไปให้ความสำคัญกับคนที่เขามีเพื่อนเยอะ แต่ก็เหมือนกับว่าเราไม่เคยเป็นเพื่อนที่สำคัญของเขาเลยก็มี    

กลัวการปฏิเสธ 

บางคนก็ไม่กล้าที่จะทำความรู้จักใครมากกว่าผิวเผิน เพราะกลัวว่าจะไปทำลายความสัมพันธ์ที่มันดีอยู่แล้วให้พัง กลัวจะเสียเพื่อนไป เช่น บางคนไม่กล้าชวนเพื่อนไปเที่ยวเลยเพราะกลัวไปแล้วจะทะเลาะกันจนเลิกคบ กลัวเพื่อนจะรู้ข้อเสียของตัวเองก็เลยไม่กล้าชวนกันออกไปทำอะไรใหม่ ๆ จนสุดท้ายรู้ตัวอีกทีเวลามีเรื่องไม่สบายใจก็ไม่รู้จะคุยกับใคร เพราะมีเเต่เพื่อนที่ไม่สนิท 

ยังไม่เจอคนที่รู้สึกสนิทด้วย 

แต่บางคนที่ยังไม่มีเพื่อนสนิทก็เพราะยังไม่เจอใครที่ทำให้รู้สึกสนิทจริง ๆ ดูแล้วไลฟ์สไตล์ไม่ตรงกัน ความคิดยังไม่แมทช์กัน ศีลไม่เสมอกันและเขามีบางอย่างที่เราไม่ชอบ แนะนำให้ลองโยนหินถามทางแบบนี้ไปเรื่อย ๆ ไม่ต้องกลัวว่าจะเสียเวลา ลองเปิดใจกับเพื่อนหลาย ๆ คนดู หรือสังเกตว่าวันไหนที่เราไม่โอเค เขายื่นมือมาหาเราไหม ถ้าเขาอยู่กับเราได้ในวันแย่ ๆ โดยไม่รำคาญเรามาก ก็แปลว่าน่าจะสนิทกันได้ในอนาคต    

แต่กว่าที่เราจะเจอคนที่สนิทด้วย ความรู้สึกโดดเดี่ยวก็อาจจำเป็นเพื่อที่จะได้รู้ว่าคนแบบไหนที่อยู่ด้วยแล้วยังไม่ใช่ เราจะได้ออกไปหาและเปิดใจให้กับคนใหม่ ๆ เพราะการอยู่ท่ามกลางเพื่อนเยอะ ๆ โดยที่ไม่มีใครพอที่จะสนิทด้วยจริง ๆ มันอาจจะทำให้เราเหนื่อยมากขึ้นก็ได้        

แหล่งข้อมูล
– Justin Bieber’s New Song “Lonely” Is the Anthem We All Need